Krótka historia Parafii Jeżewo

Jeżewo, (Jeschewo) była to wieś kościelna w pow. świeckim położna nad jeziorem, przed lasem. W pobliżu przechodzi kolej żelazna bydgosko - tczewska. Wieś liczy obszaru 2792 mórg, budynków 12, domów 6 mieszkańców katol. - 262, ewang. - 113. W miejscu jest kościół parafialny, szkoła, poczta i stacja kolei żelaznej - Laskowice. Dobra należące do wsi to budynków 12, domów 6, mieszkańców katol. - 58, ewang. - 8. Wieś Jeżewo od najdawniejszych czasów znajduje się w posiadaniu biskupów kujawskich, zarządzających dawniej tą częścią Pomorza. Kiedy i przez kogo nadana im była, z akt nie wiadomo, ale zapewne przez pomorskich książąt. W roku 1293 książę Mestwin II pozwala biskupowi Wisławowi założyć groblę na strudze płynącej między wsią jego własną Taszewem i biskupią Jeżewem i młyn na niej pobudować. W roku 1338 zachodzi spór między obiema wsiami o granice i o jeziora: Clidno, Plesno majus i Plesno minus. W roku 1412 biskupem był Jan przezwany Kropidło a sołtysem w Jeżewie Maciej Szkoda. Gospodarze mieli oddawać po całej grzywnie toruńskiej (wówczas prawie 7,9 marki) i po 2 korce owsa i 2 kury od włóki. Co do praw, służbistości, ciężarów, wymagań i honorów oddawanych biskupowi za bytności jego w majątku, miały obowiązywać zwyczaje sołtysów i gospodarzy innych wsi pomorskich. W czasie reformacji zdaje się, że wieś ta dostawała się już w ręce prywatne. W roku 1580 wizytacja kościelna podaje że właścicielem Jeżewa jest Maciej Niewieściński. Następnie znowu przechodzi do własności biskupiej. W roku 1760 księga inwentarska biskupia podaje, że wieś Jeżewo należy do klucza w Komórsku. Folwark biskupi obejmował tylko 3 włóki i 28 mórg. Las znacznie był zniszczony; przy nim miał pleban borek, zdawna kościołowi nadany. Do wsi należało 5 jezior: Krukwie, Strzemiętowo, Jeżewko, Plesno i Plesewko. Sołectwo i gospodarze znajdowali się, ale nie podano bliższych wiadomości. Po okupacji rząd pruski zabrał tę wieś i wydał na własność prywatną. O parafii i kościele dowiadujemy się z akt diecezjalnych: "Parafia Jeżewo liczy dusz 2315, kościół tutejszy p.w. Trójcy Świętej, patronatu niegdyś biskupiego. O fundacji jego nie wiadomo." Teraźniejszy kościół nowo zbudowany w roku 1824 i przez dziekana Łakomeckiego w niedzielę po św. Michale poświęcony. Wsie należące do parafii Jeżewo to: Jeżewo, Lipinki, Wężowiec, Piskarki, Lipna, Belno, Bedlenko, Laskowice, Nowe Laskowice, Buczek, Krąglewice, Nowe Krąglewice, Taszewo, Taszewko, Taszewskie pole, Ostrów, Lasy, Ciemnik, Węglarki, Plesno, Grzyspa, Dubielno, Wilcze błota, Białe błota, Biała, Nowy młyn, Leństwo, Długoleszcz, Pięćmórg, Wymysłowo, Jaszcze, Nowe Jaszcze, Kwiatki, Czersk, Łęgnowo, Buszyn, Krudonki taszewskie i Skrzynki.

Opracowanie własne w oparciu o "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich"

Na terenach należących do parafii Jeżewo nasi przodkowie pojawili się pod koniec XVIII wieku. Nie było wtedy jeszcze Urzędów Stanu Cywilnego ani Biura Ewidencji Ludności, więc wszystkie urzędowe świadectwa pochodzą z Ksiąg Kościelnych Kościoła Rzymsko - Katolickiego p.w Trójcy Świętej w Jeżewie
(Foto) oraz z Archiwum Archidiecezji w Pelplinie. I tak w Księdze Chrztów pod datą 26.07.1789 roku zapisany jest chrzest Magdaleny Marii Topolińskiej, która urodziła się dnia 17.07.1789 w miejscowości Lipianki z ojca Jana (Joannis) Topolińskiego i jego prawowitej małżonki Katarzyny (Catharina). Jan Topoliński jest naszym bezpośrednim przodkiem, jego następnym dzieckiem był, urodzony 05.09.1797 w Piskarkach, Mateusz Topoliński. Gdzie (ok. 1742 roku) urodził się Jan Topoliński? Kim byli jego rodzice? Gdzie i kiedy ożenił się z Katarzyną (ur. ok. 1754 roku)? Te pytania pozostają narazie bez odpowiedzi. Prawdopodobnie trzeba będzie zapoznać się z Księgami w sąsiednich parafiach. Zbliżając się do "naszych czasów" ustaliłem, że Mateusz Topoliński, mając 24 lata, zawarł związek małżeński w miejscowości Jaszcz dnia 07.10.1821 z będącą w 17 wiośnie życia Katarzyną Kwiatkowską.
(Foto) Początkowo mieszkali w Jaszczu a ok. 1830 roku przeprowadzili się do Janowej Góry.

Tu kilka słów wyjaśnienia: Janowa Góra (Johannisberg), Długoleszcz i Wymysłowo to wioski,
które podczas reformy administracyjnej w Prusach Zachodnich (Westpreussen)
w roku 1876 zostały przyłączone do Fünfmorgen (obecnie Pięćmorgi).

Rodzina ta miała ośmioro dzieci (sześć córek i dwóch synów) Mateusz zmarł w Janowej Górze w dniu 19.11.1861 a Katarzyna - 25.04.1862 Jednym z synów Mateusza i Katarzyny Topolińskich był urodzony dnia 08.05.1842 w Janowej Górze Stanisław Topoliński.
(Foto) W dniu 29 stycznia, a była to niedziela, 1865 roku w kościele p.w Trójcy Świętej w Jeżewie odbyła się ceremonia zaślubin mojego pradziadka Stanisława Topolińskiego z panną Marią Zarembówną, która w ten sposób została moją prababcią.
(Foto) Pochodzenie prababci jest dość dobrze udokumentowane aż do roku 1748, kiedy to urodził się najstarszy, znany praprzodek - Antoni Zaremba. Pochodzenie prababci Antoni Zaremba (Zaręba) był kawalerem z wioski Jeżewo i w dniu 26.11.1770 roku w Warlubiu zawarł związek małżeński z miejscową panną Marianną Szumałówną. Wydarzenie to potwierdza najstarszy dokument, jaki dotychczas odnalazłem. (U góry oryginał, niżej "troszeczkę"poprawiony) (Foto) Państwo Zarembowie po ślubie mieszkali w Jeżewie. Rodzina pradziadków mieszkała długie lata w Janowej Górze (Johannisberg) i po kolejnych zmianach nazw w Fünfmorgen i Pięćmorgach. Mieli dziewięcioro dzieci (sześć córek i trzech synów). Stanisław Topoliński zmarł w Pięćmorgach dnia 10.03.1898 i 14.03 został pochowany na cmentarzu w Jeżewie. Jego żona żyła w Pięćmorgach do 24.10.1926 i też pochowana została w Jeżewie. Groby niestety już nie istnieją.

ciąg dalszy nastąpi


powrót do strony głównej